سیر با نام علمی Allium sativum به صورت گسترده به عنوان طعم دهنده در آشپزی استفاده می شود، اما طی تاریخ باستان و مدرن نیز در قالب یک ترکیب دارویی قوی و موثر کاربرد داشته است. سیر از دیرباز برای پیشگیری و درمان انواع ناخوشی های جزئی و بیماری ها مصرف می شود و تا به امروز نیز اثرگذاری مطلوبی از خود برجای گذاشته است.
این گیاه متعلق به جنس Allium است و به پیاز، پیازچه، تره فرنگی و موسیر نزدیک است. هزاران سال است که انسان از سیر برای مقاصد مختلف سود می برد. برای نمونه مصریان، یهودیان، یونانیان و رومیان باستان سیر را همچون نوشدارو می‌دانستند.
گفتنی است که این ترکیب یکی از مواد طبیعی محبوب نزد مردم چین هم به شمار می رود. از آن جایی که تمایل به مصرف سیر در میان آنها بسیار بالاست، موارد سرطانی محدودی در این جمعیت دیده شده است.
طی تاریخ؛ خاورمیانه، شرق آسیا و نپال سیر در درمان برونشیت، فشار خون بالا، سل، اختلالات کبدی، اسهال خونی، نفخ، قولنج، کرم های روده ای، روماتیسم و دیابت جایگاه مهمی داشته است. حتی گفته می شود که ورزشکاران یونانی پیش از مسابقات المپیک یک دوره طولانی سیر مصرف می کردند.
کاربردهای علمی و سنتی
در حال حاضر سیر به طور گسترده برای یک سری از بیماری های مرتبط با سیستم قلبی- عروقی از جمله تصلب شرایین، کلسترول بالا، حملات قلبی، بیماری عروق کرونر قلب و فشار خون بالا استفاده می شود.
امروزه برخی افراد از سیر برای پیشگیری از انواع سرطان ها مانند سرطان ریه، پروستات، سینه، معده، رکتوم و روده بزرگ استفاده می کنند. البته لازم به ذکر است که فقط برخی از این کاربردها توسط تحقیقات علمی معتبر پشتیبانی می شوند و مابقی آنها بیشتر یافته های طب سنتی و تجربی هستند.
یکی از مطالعات منتشر شده در مجله سم شناسی غذایی و شیمیایی هشدار می دهد که حرارت دادن حتی به صورت کوتاه مدت، اثرات ضد التهابی عصاره سیر خام تازه را کاهش می دهد. این موضوع ممکن است برای افرادی که طعم و بوی سیر تازه را دوست ندارند یا نمی توانند آن را تحمل کنند، مشکل ساز باشد.
و اما برخی از مزایای سیر که توسط پژوهش های علمی مورد بررسی قرار گرفته اند:
کاهش ریسک سرطان ریه
بر اساس مطالعه ای که توسط مرکز کنترل و پیشگیری بیماری چین انجام شد، افرادی که حداقل دو بار در هفته طی یک دوره مطالعاتی 7 ساله سیر خام مصرف می کردند، 44 درصد کمتر در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه بودند.
محققان در این مطالعه که به وسیله مجله تحقیقات پیشگیری از سرطان منتشر شده است، با 1424 بیمار مبتلا به سرطان ریه و 4543 فرد سالم مصاحبه حضوری انجام دادند. از آنها در مورد رژیم غذایی و سبک زندگی از جمله مصرف سیر و استعمال سیگار سوال شد.
آنها با توجه به نتایج جمع آوری شده توضیح دادند: “ارتباط محافظتی بین مصرف سیر خام و سرطان ریه با الگوی دوز- پاسخ مشاهده شده است که نشان می دهد سیر به طور بالقوه به عنوان یک عامل پیشگیری کننده شیمیایی برای سرطان ریه عمل می کند.”
پیشگیری از سرماخوردگی
تیمی از محققان اقامتگاه پزشکی خانواده سنت جوزف ایندیانا، پژوهشی با عنوان «درمان سرماخوردگی در کودکان و بزرگسالان» انجام داده اند که در مجله پزشک خانواده آمریکایی منتشر شده است.
طبق یافته ها “استفاده پیشگیرانه از سیر ممکن است دفعات سرماخوردگی را در بزرگسالان کاهش دهد، اما تاثیری بر طول مدت علائم ندارد.” استفاده پیشگیرانه به معنای مصرف منظم آن برای جلوگیری از بیماری است.
هرچند تحقیقاتی وجود دارند که نشان می دهند سیر خام بیشترین فواید را دارد، اما مطالعات دیگر هم مصرف کلی آن را چه به صورت خام و چه پخته بررسی کرده و به فواید مشابهی دست یافته اند. بنابراین با وجود ٱن که مزایای سیر خام بسیار بیشتر است، اما در صورت عدم تمایل می توانید آن را به شیوه های دیگری (پخته شده) نیز میل کنید.
آنتی بیوتیک قوی
با استناد به مطالعه ای که در مجله شیمی درمانی ضد میکروبی منتشر شده است، یکی از ترکیبات موجود در سیر به نام دی آلیل سولفید 100 برابر موثرتر از دو آنتی بیوتیک محبوب در مبارزه با کامپیلوباکتر بوده است.
این باکتری یکی از شایع ترین علل عفونت های روده ای است و دست یابی به چنین یافته هایی می تواند در درمان انواع بیماری ها بسیار نوید بخش باشد.
محافظت از سیستم قلبی- عروقی
سیر ممکن است حاوی مواد شیمیایی محافظ قلب باشد. محققان دانشکده پزشکی دانشگاه اموری دریافته اند که دی آلیل تری سولفید، یکی از ترکیبات موجود در روغن سیر به محافظت از قلب طی اعمال جراحی و همچنین پس از حملات قلبی کمک می کند. آنها معتقدند که دی آلیل تری سولفید می تواند به عنوان درمانی موثر برای نارسایی قلبی مد نظر قرار گیرد.
دیده شده که گاز سولفید هیدروژن از قلب در برابر آسیب های معمول محافظت می کند. با این حال، گاز مذکور یک ترکیب فرار است و استفاده از آن به عنوان استراتژی درمانی دشوار خواهد بود.
به همین دلیل دانشمندان تصمیم گرفتند که بر دی آلیل تری سولفید در قالب راهی مطمئن تر به منظور رساندن مزایای سولفید هیدروژن به قلب تمرکز کنند.
در تحقیقاتی که با استفاده از موش های آزمایشگاهی صورت گرفت، مشخص شد: پس از حمله قلبی موش هایی که دی آلیل تری سولفید دریافت کرده بودند، در مقایسه با موش های گروه کنترل 61 درصد آسیب قلبی کمتری را تجربه کردند.
بر اساس مطالعه دیگری که توسط مجله شیمی کشاورزی و غذایی منتشر شده است، دانشمندان دریافتند که روغن سیر ممکن است به محافظت از بیماران دیابتی مقابل کاردیومیوپاتی نیز کمک کند.
کاردیومیوپاتی علت اصلی مرگ و میر میان بیماران دیابتی است. این یک بیماری مزمن میوکارد است که در آن عضله قلب به طور غیر طبیعی ضخیم، بزرگ و سفت می شود.
تیم مذکور در ادامه موش های آزمایشگاهی دیابتی را تحت تغذیه با روغن سیر و روغن ذرت قرار دادند. آنهایی که با روغن سیر تغذیه می شدند، نسبت به حیوانات دیگر تغییرات قابل توجهی مرتبط با محافظت در برابر آسیب قلبی را نشان دادند.
محققان مطالعه نوشتند: “در نتیجه، روغن سیر دارای پتانسیل قابل ملاحظه ای برای محافظت از قلب در برابر کاردیومیوپاتی ناشی از دیابت است.”
با این حال در راستای تایید قطعی این دسته از یافته ها، به مطالعات انسانی بیشتری نیاز خواهد بود.
از جمله دیگر فواید فوق العاده سیر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
– مبارزه با سرطان مغز
– استئوآرتریت مفصل ران
– کاهش کلسترول و فشار خون
– سرطان پروستات